چه چیزهایی باعث توکل نکردن می شود؟ و چگونه می توان توکل کرد؟
یکی از مفاهیم عام در اخلاق اسلامی که ناظر به صفتی نفسانی
و بیانگر رابطه ای خاص میان انسان و خداوند است ، مفهوم « توکل » است .
توکل ، منزلی از منازل سالکین الی الله و مقامی از مقامات موحدین است و از
بالاترین درجات اهل یقین است . [1] [2]
توکل، عبارت است از اعتماد و اطمینان قلبی بنده در جمیع
امور خود به خدا ، و حواله کردن همه کارهای خود را به او و تکیه بر حول و
قوه الهی نمودن. [3]
پیامبر اکرم (ص) فرمود: « از جبرئیل (ع) پرسیدم: توکل چیست
؟ پاسخ داد: آگاهی به این واقعیت که مخلوق ، نه زیان می رساند و نه عطا و
منعی دارد ، و اینکه چشم از دست و سرمایه مردم برداری ؛ هنگامی که بنده ای
چنین شد جز برای خدا کار نمی کند و به غیر او امیدی ندارد . و اینها همگی
حقیقت و مرز توکل اند».[4]
این صفت با ارزش آثار بسیار مثبتی در زندگی انسان دارد و
شایسته است که همه ما با فراهم آوردن اسباب و عوامل آن از آثار و برکات
توکل بهره مند شویم.
در آیات قرآن عوامل متعددی برای توکل بیان شده است از جمله:
1. اطمینان انسان به فقر ذاتی خود: « ای مردم همه شما
نیازمندان به خدا هستید و تنها خداوند است که بی نیاز و شایسته هر گونه حمد
و ستایش است.» [5] کسانی که خود را در برابر خداوند متعال فقیر مطلق بدانند زمینه توکل به خداوند را فراهم کره اند.
2. یقین به اینکه قادر مطلق خداوند است:
در قرآن مجید در موارد متعددی مردم را به این مسأله توجه
داده که به دیگران اعتماد نکنند، در گرفتاری ها و سختی ها به خدا توجه کنید
و به طور کلی امور خود را به خدا واگذارید و با اعتماد بر او دنبال فعالیت
خویش بروید، از جمله می فرماید: "اگر خداوند زیانى به تو برساند، هیچ کس
جز او نمىتواند آن را برطرف سازد! و اگر خیرى به تو رساند، او بر همه چیز
تواناست (و از قدرت او، هر گونه نیکى ساخته است[6] ".هم چنین می فرماید:"بگو: «همه کارها (و پیروزیها) به دست خداست!»[7] در
آیه دیگری می فرماید:"و اگر خداوند، (براى امتحان یا کیفر گناه،) زیانى به
تو رساند، هیچ کس جز او آن را برطرف نمىسازد و اگر اراده خیرى براى تو
کند، هیچ کس مانع فضل او نخواهد شد! آن را به هر کس از بندگانش بخواهد
مىرساند و او غفور و رحیم است!".[8]
3. یقین به اینکه عالم مطلق خداست، قرآن می فرماید:" کار خود را به خدا وا می گذارم همانا خداوند نسبت به بندگانش بیناست[9]».
4. یقین به اینکه مسبب الاسباب حقیقی خداوند است، قرآن در
این باره می فرماید:" بگو: «چه کسى مىتواند شما را در برابر اراده خدا حفظ
کند اگر او بدى یا رحمتى را براى شما اراده کند؟!» و آنها جز خدا هیچ
سرپرست و یاورى براى خود نخواهند یافت."[10] به
عبارت دیگر؛ یقین به اینکه خداوند علت تامه و کامل همه امور است و همه را
کفایت می کند قرآن می فرماید: " آیا خداوند برای نجات و دفاع از بنده اش
کافی نیست."[11]
5. توکل را مایه سعادت خود بدانیم زیراخدای متعال بر باره
توکل فرموده است : " و چرا بر خدا توکّل نکنیم، با اینکه ما را به راههاى
(سعادت) رهبرى کرده است؟!"[12]
6. یقین به اینکه سر انجام همه امور به خداوند بر می گردد و خداوند غایت الامور است . [13]
7. یقین به اینکه رازق واقعی خداوند متعال است.[14] کسی که تنها خداوند را روزی رسان خود بداند تنها بر او توکل خواهد کرد.
8. یقین به اینکه حاکمیت مطلق از آن خداست. چنانکه قرآن می
فرماید :" بگو: «اگر مىدانید، چه کسى حکومت همه موجودات را در دست دارد، و
به بى پناهان پناه مىدهد، و نیاز به پناهدادن ندارد؟!» [15]
با شناخت اسباب و عوامل توکل و ایجاد آنها در حقیقت موانع و
چالش های توکل را برطرف کرده ایم و می توانیم از توکل به خدا که بالاتر ین
سرمایه است بهرمند شویم.
[ادامه مطلب را در اینجا بخوانید .]
بهترین زمان‌هایِ عمرم، 
_1.jpg)
درباره این سایت